MoÅœna
zastanowić się nad tym, w jakim stop-
zatem w jakimś stopniu oddzielić od siebie
niu schematy, którymi dysponuje, oddają
te właściwości drugiej osoby, które istnieją
faktyczne właściwości świata. Jeśli są to
niezaleÅœnie od tej specyficznej interakcji,
schematy bardzo ogólne i sztywne, wów-
od właściwości, które zostały przez nią
czas moŜe wystąpić duŜa róŜnica między
wyzwolone.
światem a schematem. Gdy schematy są
Sprawa staje siÄ™ znacznie bardziej
modyfikowane na bieŜąco przez napływa-
skomplikowana, gdy mamy do czynienia ze
jące dane percepcyjne, ta róŜnica moŜe być
spostrzeganiem samego siebie. Tu juŜ bar-
niewielka.
dzo trudno oddzielić rzeczywiste właści-
Problem jednak polega tu na czymÅ›
wości siebie od właściwości, które zostały
innym. Człowiek podczas spostrzegania
wyzwolone przez schematy eksploracyjne.
posługuje się eksploracją, która moŜe do-
Koncepcja percepcji bezpośredniej nie
starczać mu nowych informacji na temat
boryka się z takimi kłopotami. Przyjmuje
otoczenia. JednakÅœe procedury eksplora-
ona, Åœe informacja odbierana z otocze-
cyjne przynoszą róŜne efekty w świe-
nia jest informacjÄ… wysoce specyficznÄ…
cie obiektów nieoŜywionych i w świecie
i w związku z tym nie ma potrzeby odwoły-
społecznym. Kamień nie zmienia swoich
wania się do reprezentacji, które stanowią
właściwości, kiedy chcę określić jego twar-
ogniwo pośrednie, wprowadzające poprzez
dość. Natomiast kiedy poszukuję informa-
swój schematowy charakter róŜne moŜli-
SPOSTRZEGANIE
„Co on chce przez to osiągnąć?"
Czy moŜesz napisać ten list?
Dobrze, ale co ma w nim być?
RYCINA 2.16
To, w jaki sposób kobieta reaguje na prośbę o napisanie listu, zaleŜy od tego, jak ocenia ona intencje autora prośby. Ocena tych intencji moŜe odwoływać się zarówno do trwafych właściwości autora prośby, jak teŜ do analizy sytuacji, w jakiej pojawiła się ta prośba. W oczywisty sposób w spostrzeganiu wypowiedzi uczestniczą schematy. Schematy te odwołują się nie tylko do samych faktów, ale takŜe do ich interpretacji.
wości popełnienia błędu. Nasze narządy homomorfizm w stosunku do rzeczywi-
zmysłowe zostały tak ukształtowane w to-
stości. .Mówiąc inaczej, moŜe zdarzyć się
ku ewolucji, Åœe dostarczajÄ… nam infor-
tak, Ŝe róŜne bodźce zaliczane są do tej
macji umoÅœliwiajÄ…cych sprawnÄ… orientacjÄ™ samej kategorii. Natomiast koncepcja per-
i adaptaqę. Percepcja, w przeciwieństwie cepcji bezpośredniej postuluje izomorfizm:
do sugestii wysuwanej przez wcześniejszą kaŜdy bodziec tworzy oddzielne spostrze-
koncepcję, nie musi wcale angaŜować wyŜ-
Åœenie. Schematycznie ilustruje to rycina
szych procesów psychicznych.
2.17, przedstawiajÄ…cÄ… spostrzeÅœenia trzech
PoniewaŜ w wypadku konstruktywisty-
kropek.
cznej teorii spostrzegania występowały
Odwzorowanie homomorficzne jest
pewne uproszczenia, moŜemy powiedzieć,
wprawdzie bardziej oszczędne, ale wsku-
Åœe strukturÄ™ spostrzeÅœenia charakteryzuje
tek tego traci pewną liczbę szczegółów.
t
• c • d •
• c • d •
e
e
RYCINA 2.17 Porównanie spostrzeŜeń powstałych w systemie odwzorowania homomorficznego
{charakterystycznego dla konstruktywistycznej teorii spostrzegania - część A) oraz w systemie
odwzorowania izomorficznego (charakterystycznego dla teorii percepcji bezpośredniej - część B) W części A dwa punkty - C i D - są spostrzegane jako jeden element - jako krótka linia. Punkty te będą widziane jako krótka linia, gdy odległość między nimi będzie mniejsza od progu róŜnicy. Mogą być równieŜ spostrzegane jako linia, gdy u jednostki wystąpi oczekiwanie pojawienia się lini . Mamy tu jeszcze jedno potwierdzenie tego, Ŝe złoŜone procesy poznawcze modyfikują spostrzeganie.
70
PS/CHOIDGIA POZNANIA
Cała dyskusja między tymi dwoma sta-
wahadło będzie nieruchome, a sami bę-
nowiskami sprowadza siÄ™ do tego, czy
dziemy ruszali głową w prawo i w lewo. Od


 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

   
 
  byÅ‚y motywy proÅ›by, a jakie byÅ‚y motywypytanie, jaki naprawdÄ™ jest Å›wiat, to musipytania o uzasadnienie tej proÅ›by...
Pomodliłem się do każdego boga jaki istniał bym był w wstanie wkurzyć tę kobietę do granic możliwości.