Badania prowadzone w ramach psychologii zdrowia, będącej dziedziną psychologii stosowanej, mają cele aplikacyjne. Praktyka psychologiczna wyznacza te cele, inspiruje do badań, podsuwa hipotezy, a także jest źródłem danych wykorzystywanych dla rozwoju teorii psychologicznej.
HELENA SEK
Psychologia wobec promocji zdrowia
w.
Wprowadzenie
Promocja zdrowia jest to termin, który służy do określenia bardzo rozmaitych zjawisk. Używa się go w znaczeniu potocznym, profesjonalnym i naukowym. Podobnie jak pojęcia: pierwotna prewencja i edukacja zdrowotna wszedł do słownika profesjonalnego dla oznaczenia pewnej dziedziny badań i praktyki społecznej. Ujęcia pragmatyczne wyprzedziły naukowe ustalenia, stąd problemy promocji zdrowia z trudnością poddają się analizom naukowym.
Promocja zdrowia jest interdyscyplinarną dziedziną badań i zastosowań, która „poczęła się" w latach siedemdziesiątych, narodziła w latach osiemdziesiątych i stopniowo dojrzewa w latach dziewięćdziesiątych (Słońska, 1994), choć generalne idee i filozofia, do której się promocja zdrowia odwołuje, sięgają czasów starożytnych. Od początku promocja zdrowia była silnie nacechowana elementami ruchu społecznego zajmującego się problematyką zdrowia z perspektywy globalnej, ogólnoświatowej. Czynnikami stymulującymi rozwój tej dziedziny były niewątpliwie problemy ekonomiczne, polityczne, ekologiczne i społeczne życia ludzi na całym świecie. Główny nurt prac koncepcyjnych, dyskusyjnych i programowych toczy się pod auspicjami Światowej Organizacji Zdrowia. Na kolejnych konferencjach i zgromadzeniach uchwala się rezolucje i inne dokumenty, w których zawarte są podstawowe, często bardzo robocze koncepcje kluczowych pojęć dla promocji zdrowia. Rezolucja uchwalona w Ałma-Acie w 1977 roku pod hasłem „Zdrowie dla wszystkich w 2000 roku" i inne ustalenia, są delegowane do różnych regionów świata i do różnych krajów. Konkretyzacje i uszczegółowienia tych ogólnych, postulatywnych dokumentów wpływają w sposób istotny
40
na politykę zdrowotną różnych krajów. W literaturze na temat promocji zdrowia mamy więc wiele informacji o programach, zadaniach i zobowiązaniach powziętych przez rządy krajów i różnorodne gremia działające na rzecz zdrowia. W tej sytuacji zobligowania i działania centralnych programów (np. Polski Narodowy Program Zdrowia, wersja z 1993 roku) oraz finansowania, każda działalność naukowa jest także w pewien szczególny sposób uwikłana w kontekst społeczny. Refleksja naukowa powinna jednak na pewnym etapie zaawansowania praktyki społecznej, którą się zajmuje, dążyć do redefinicji szczególnie wieloznacznych ujęć i podjąć możliwie neutralne analizy zjawisk, celem głębszego ich poznania.
W pracach na temat promocji zdrowia (Heszen-Niejodek, 1995; Karski, Słońska, Wasilewski, 1994) coraz częściej sygnalizuje się potrzebę refleksji teoretycznej nad podstawowymi zjawiskami pojawiającymi się w promocji zdrowia.
Zadanie takie podjęto w tym rozdziale z perspektywy nauk psychologicznych. Wiedza psychologiczna jest w bardzo wieloraki sposób wykorzystywana w tworzeniu podstaw dla promocji zdrowia, trudno więc w jednym opracowaniu przedstawić w sposób wyczerpujący wszystkie aplikacje. W związku z tym, że tom ten jest poświęcony psychologii zdrowia, jako subdyscyplinie psychologicznej, wybór zagadnień został już z góry określony. Współcześnie uważa się, że promocja zdrowia jest jedną z najważniejszych dziedzin zastosowania psychologii zdrowia w praktyce. W tym spotkaniu psychologii z praktyką promocji zdrowia potrzebne są jednak także jasne uzgodnienia co do sposobu rozumienia podstawowych spraw. Jest to szczególnie ważne w sytuacji, gdy takie terminy jak promocja zdrowia i profilaktyka są pojmowane jedynie hasłowo i stanowią modną etykietkę akcji nie podejmujących nowoczesnych działań związanych z autentycznym ruchem na rzecz zdrowia całej populacji.
Obecne opracowanie zostanie poświęcone analizie podstawowych P°jęć promocji zdrowia z perspektywy psychologii, w szczególności Psychologii zdrowia, omówieniu zadań teoretycznych i praktycznych Psychologii w dziedzinie promocji zdrowia.
41
Pojęcie promocji zdrowia i zjawisk pokrewnych


 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

   
 
  Na zakończenie warto zauważyć, że przedstawione tutaj oddzielnie prace badawcze i zastosowania praktyczne psychologii zdrowia w istocie nie są od siebie ściśle...
Pomodliłem się do każdego boga jaki istniał bym był w wstanie wkurzyć tę kobietę do granic możliwości.