Prowadzenie w tym wypadku dosłownego zapisu jest rzeczą zbędną i stratą czasu. Student powinien dążyć do tego, aby zapamiętać (i zapisać natychmiast po zakończeniu wywiadu) wszystko to, co się w jego trakcie zdarzyło, ujmując to w kategoriach:
50
• wstępnej strategii wywiadu (cel, styl, kluczowe kwestie),
• przebiegu wywiadu („logika" wywiadu, reakcje emocjonalne, jeżyk ciała - mimika i gestykulacja itp.),
• konkluzji (sposób i czas zakończenia wywiadu, cele dalszej pracy itp.). Studentów powinno zachęcać się do (a być może nawet uczyć) odnotowywania dynamiki procesu, a nie sporządzania spisywanych słowo w słowo relacji typu: „ona powiedziała(...), a więc ja od-powiedziałem(...)." itp. Właściwie sporządzony zapis procesu może dostarczyć przesłanek do:
• rozpoznania wstępnych założeń, z jakimi student przystępuje do przeprowadzania wywiadu,
• określenia przyjmowanego przez niego stylu argumentacji,
• stwierdzenia, w jaki sposób radzi on sobie z emocjami,
• stwierdzenia, w jakim stopniu student potrafi kontrolować przebieg wywiadu i utrzymywać jego zaplanowany kierunek,
• określenia, na ile pewnie czuje się student w roli pracownika pomocy społecznej.
Jeśli zapis procesu jest prowadzony prawidłowo, to uzyskane dzięki niemu informacje mogą mieć wielką wartość dla nauczania i oceny studentów. Zapisy procesu stają się wtedy doskonałym narzędziem pracy opiekunów praktyk.
Bezpośrednia superwizja
Formy pisemne są często krytykowane jako podstawa oceny studenta. Jedną z przyczyn krytyki jest to, że zapisy tego rodzaju mogą nie zawierać dokładnych relacji i być świadomie lub nieświadomie stronnicze. Pozostają one zresztą zawsze subiektywnymi relacjami.
Bardziej obiektywny raport o przebiegu praktyki otrzymamy, gdy opiekun praktyki będzie świadkiem działań studenta. Wadą tego podejścia jest to, że student czuje się cały czas jakby „pod lupą", co może mieć niekorzystny wpływ na wyniki jego pracy. Z drugiej strony należy pamiętać, że radzenie sobie z sytuacjami, które wywołują w nas niepokój i napięcie, jest jedną z umiejętności, jakie powinien rozwijać w sobie przyszły pracownik socjalny. Bezpośrednia obecność opiekuna, pod warunkiem, że bierze on poprawkę na zdenerwowanie studenta, nie powinna być aż tak wielką barierą.
51
Inną wadą przedstawionej powyżej sytuacji jest fakt, że może byd; ona postrzegana przez klientów jako nienaturalna, co będzie rzutować < na wyniki i sposób działania praktykantów. Łatwą i skuteczną metodą rozwiązania tego problemu jest wspólne podjęcie jakiegoś zadania. Lepiej wychodzą na tym klienci, student czuje się mniej ograniczony, opiekun znajduje się w bardziej komfortowej sytuacji (szczególnie gdy nie lubi „szpiegowania" praktykantów). Wspólna realizacja jakiegoś projektu może okazać się niewygodna dla opiekuna tylko wtedy, gdy obawia się on, że jego własna praca będzie poddana krytycznej ocenie. Współpraca opiekuna i praktykanta okaże się z pewnością bardziej wydajna i owocna niż sztucznie stworzona superwizja bezpośrednia. Nawiązanie takiej współpracy pomiędzy studentem a innym pracownikiem socjalnym - kolegą opiekuna, będzie dodatkową gwarancją naszej obiektywności, a także źródłem moralnego wsparcia na wypadek porażki.
Wiele obecnie tworzonych programów nauczania kładzie nacisk na to, aby co najmniej jeden przeprowadzany przez studenta wywiad odbywał się w obecności opiekuna. Tak więc bezpośrednia superwizja powinna być uważana nie za zależny od naszego wyboru dodatek, lecz za jako integralną część procesu oceny studenta.
Zapis magnetofonowy i video
Powraca tu omawiana wcześniej kwestia tremy i lęku, a wraz z nimi konieczność uczenia studentów umiejętności radzenia sobie z takimi zjawiskami.


 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

   
 
  Celem sporządzania zapisu procesu jest przedstawienie takiego raportu z wywiadu, który by ilustrował jego dynamikę oraz związane z wywiadem myśli, emocje i odczucia...
Pomodliłem się do każdego boga jaki istniał bym był w wstanie wkurzyć tę kobietę do granic możliwości.