Pogl¹dy Z. Krasiñskiego i S. ¯eromskiego na rewolucjê spo³eczn¹.
Obaj pisarze, mimo, ¿e ¿yli w skrajnie ró¿nych czasach, podjêli temat rewolucji spo³ecznej, gdy¿ tak dla Krasiñskiego, ¿yj¹cego w czasach zaborów, jak i dla ¯eromskiego, tu¿ po odzyskaniu przez Polskê niepodleg³oœci, by³ to problem istotny i aktualny. "Nie - Boska komedia" to dramat powsta³y 1833 roku, a wiêc nied³ugo po klêsce powstania listopadowego. Jedn¹ z przyczyn tej klêski by³o niedopuszczenie przez arystokracjê do udzia³u w powstaniu szerokich mas ch³opskich, w obawie, aby zryw narodowowyzwoleñczy nie przerodzi³ siê w rewolucjê spo³eczn¹. "Nie - Boska komedia" nie mówi o powstaniu listopadowym, ale nawi¹zuje do niego poprzez podkreœlenie, ¿e celem rewolucji jest zniszczenie arystokracji, zgodnie z opini¹ ojca poety. Na Zachodzie Europy rewolucje by³y ju¿ kierowane przeciwko bur¿uazji. Krasiñski by³ z pochodzenia arystokrat¹ i wrogiem rewolucji. By³ przekonany, ¿e jest ona nieunikniona, gdy¿ musz¹ do niej doprowadziæ panuj¹ce dot¹d niew³aœciwe stosunki spo³eczne: nêdza, krzywda i cierpienie ludu oraz egoizm, paso¿ytnictwo i zach³annoœæ klas posiadaj¹cych. Dramat Krasiñskiego jest ostrze¿eniem przed rewolucj¹. W jej obrazie góruje idea nienawiœci do "panów", ¿¹dza odwetu, zemsty, krwi, chêæ odpoczynku, zabawy i materialnego u¿ycia. Autor przedstawi³ rewolucjê jako piek³o na ziemi. Lokaje, s³u¿¹cy, rzemieœlnicy chc¹ zemsty za lata ciê¿kiej pracy i pogardy, ¿¹daj¹ krwi za wszystkie doznawane przez wieki krzywdy i upokorzenia. Krasiñski patrzy na arystokracjê obiektywnie, bezlitoœnie obna¿a jej wady i zbrodnie, zarzuca im (ustami Pankracego) zdegenerowanie, ma³oœæ, tchórzostwo, s³aboœæ, wyzysk, rozpustê, pod³oœæ, fa³szerstwo, przekupstwo, nicoœæ moraln¹, zbrodnie, egoizm stanowy, nawet kazirodztwo. Pisarz, krytykuj¹c arystokracjê, podkreœla jednoczenie jej zas³ugi na polu krzewienia patriotyzmu i wiary chrzeœcijañskiej, tradycji, kultury i rozwoju duchowego spo³eczeñstwa. Rewolucjoniœci to robotnicy, rzemieœlnicy, ch³opi, s³u¿ba i przechrzty. S¹ g³odni, wynêdzniali, spracowani, doprowadzeni do ostatecznoœci. Do walki gna ich rozpacz, poni¿enie, hañba, chêæ wywalczenia lepszych warunków ¿ycia i nienawiœæ do arystokratów. Krasiñski ukaza³ ich jako rozwydrzony mot³och bez idei, który ma swoje racje, ale jego celem jest rozpusta, z³oto i krew, natomiast brak w nich idei tworzenia nowej rzeczywistoœci. ¯eromski napisa³ "Przedwioœnie" w warunkach zupe³nie odmiennych, tu¿ po odzyskaniu przez Polskê niepodleg³oœci, gdy w kraju rozszala³y siê wewnêtrzne spory na temat drogi osi¹gniêcia w³aœciwego ustroju spo³ecznego i ekonomicznego. W swojej powieœci pisarz przestrzeg³ przed mo¿liwoœci¹ wybuchu rewolucji w Polsce, a jej obraz przedstawi³ na przyk³adzie rewolucji paŸdziernikowej w Rosji. Ukaza³ obrazy rzezi, mordów, okrucieñstwa, zbrodni, gwa³tów, grozy, œmierci winnych i niewinnych ludzi, rozprzê¿enia wszelkich norm i rygorów ¿ycia, spekulacji, nadu¿yæ, samowoli, bezrz¹du, g³odu, nêdzy, niedostatku, chorób, ³apownictwa, rozbojów, grabie¿y, kradzie¿y, dekretów o konfiskacie maj¹tków, egzekucji. Wydarzenia rewolucyjne obrazuje ¯eromski na przyk³adzie miasta Baku, gdzie dodatkowo wystêpuj¹ antagonizmy narodowoœciowe, gdzie dochodzi do masowych krwawych rzezi miêdzy Ormianami i Tatarami. Rewolucyjna Rosja jest pogr¹¿ona w chaosie, bezprawiu, w masowych mordach i rzezi. ¯eromski potêpia rewolucjê, uwa¿a, ¿e jest ona klêsk¹, katastrof¹, tragedi¹, utopieniem kraju we krwi, zagro¿eniem jego istnienia, powszechn¹ rzezi¹ i zniszczeniem, a nie drog¹ do zbudowania sprawiedliwoœci na œwiecie. Ukazuj¹c w powieœci jej koszmar, chcia³ przeraziæ Polaków jej widmem bratobójczej walki, ostrzec i powstrzymaæ przed podobnymi wydarzeniami w kraju. W œrodkowej czêœci "Przedwioœnia" ("Naw³oæ") pisarz pokaza³ obraz ¿ycia ziemiañstwa, które egzystuje beztrosko obok gin¹cych z nêdzy, g³odu i chorób ch³opów. Wtedy w³aœnie wypowiada myœl - ostrze¿enie, ¿e nie bêdzie tak zawsze, ¿e pewnego dnia - jeœli nic siê nie zmieni - lud zbuntuje siê przeciwko swojej niedoli i dojdzie do krwawej rewolucji wymierzonej przeciwko ich ciemiê¿ycielom. "Przedwioœnie" przypomina i ostrzega, ¿e w Polsce dzieje siê wiele krzywdy ludzkiej i niesprawiedliwoœci, dlatego istnieje groŸba wybuchu strasznej rewolucji.
2. Kreacje postaci ¯ydów w literaturze polskiej (np. Jankiel, Mendel Gdañski, Szuman, Szlangbaum).



 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

   
 
  Tematy przekrojowe:1...
Pomodliłem się do każdego boga jaki istniał bym był w wstanie wkurzyć tę kobietę do granic możliwości.