Skuteczno�� dzia�a� polityki spo�ecznej w tej dziedzinie zale�y w du�ej mierze od wieku tych, kt�rych maj� obj�� owe dzia�ania...

Dlatego te� w wi�kszo�ci bada� nad deprywacja 'na pierwszym planie wyst�puje dziecko. Dzieci z rodzin najubo�szych, cz�sto wielodzietnych, maj� znacznie gorszy start �yciowy ni� ich lepiej sytuowani r�wie�nicy. Ich losy uk�adaj� si� inaczej. Dzieci te osi�gaj� relatywnie niskie wykszta�cenie i podejmuj� gorzej p�atne prace. Nie maj� wi�c szans, �eby �y� lepiej ni�; ich rodzice, poniewa� zazwyczaj dziedzicz� ich nisk� pozycj�.
Biedzie towarzysz� cz�sto r�wnie� inne zjawiska: alkoholizm, rozk�ad rodziny, przest�pczo��. Wsp�wyst�powanie wielu negatywnych czynnik�w zak��ca prawid�ow� socjalizacj� dzieci i ma wp�yw na ich niedostosowanie spo�eczne. Wiele dzieci z takich rodzin w og�le nie ucz�szcza do szko�y, wiele popada w kolizj� z prawem. Oszacowano, �e w 1976 r. w Polsce by�o co najmniej milion dzieci w %ieku do lat 17 zagro�onych procesami wykolejenia spo�ecznego J.
1 M. Jarosz; Problemy dezorganizacji rodziny. PWN, Warszawa 1979 i M. Jarosz: Rodziny dysfunkcyjne. W: Rodzina polska lat siedemdziesi�tych (red. M. Jarosz). PWN, Warszawa 1982.
207
Dzieci te maj� gorsze ni� ich r�wie�nicy zdrowie i ni�sze parametry rozwoju fizycznego i psychicznego1. �wiadcz� o tym dobit-l nie liczne badania i materia�y, kt�re � -jak pisze brytyjski socjo-1 log medycyny Mildred Blaxter � �ci�gle na nowo udowadniaj�, j �e istniej� r�nice spo�eczne w stanie zdrowia dzieci. Jakby spoifrj cze�stwo nie chcia�o w to uwierzy� i trzeba by�o regularnie przypo-1 min��. Ale kontynuowanie dowodze�, �e zdrowie i rozw�j dzieci r�ni� si� w zale�no�ci od klasy zawodowej lub wykszta�cenia rodzic�w ma niewielki wp�yw na wyja�nienie, dlaczego tak jest lub| ma by�" 2.
M. Blaxter podj�a wi�c pr�b� takiego wyja�nienia, dokonuj�c l przegl�du istniej�cej wiedzy na temat przekazywanych z pokolenia na pokolenie nier�wno�ci w zdrowiu. Chcia�a zbada� zwi�zek mi�-dzy dziedzictwem genetycznym a wrodzonym zdrowiem, mi�dzy' cechami matki a zdrowiem niemowl�cia, zdrowiem niemowl�cia a zdrowiem w dzieci�stwie i (z mniejsz� pewno�ci� jakiejkolwiek odpowiedzi) zdrowiem w dzieci�stwie a zdrowiem ludzi doros�ych. Pr�bowa�a tak�e, tam gdzie to by�o mo�liwe, na�wietli� interakcje mi�dzy struktur�, cechami cz�owieka, jego zachowaniem i zdrowiem.
Znajdowa�a si� w o tyle dobrej sytuacji, �e dysponowa�a unikalnymi, d�ugofalowymi �r�d�ami danych, kt�re istniej� tylko w Wielkiej Brytanii. By�y to rozmaite materia�y oficjalne oraz badania prowadzone w ramach wielu nauk i specjalno�ci. Autorka wykorzysta�a wi�c 'nast�puj�ce �r�d�a: d�ugofalowe statystyki opisowe; krajowe dane przekrojowe rocznika populacji badanej jednorazowo (np. znane British Perinatal Mortality Study); krajowe dane d�ugofalowe, dotycz�ce okre�lonego rocznika populacji (vip. znane National Study of Health and Development); nieliczne retrospektywne badania cykl�w �yciowych; badania w^.usi L �aj�ce, z niewielk� liczb� zmiennych, i opisowe etnograficzne, �historie przypadk�w", kt�re s�u�� jako ilustracje zachodz�cych proces�w lub badaj� �w g��b" subiektywne znaczenie zjawisk i zdarze�.
Jednak�e i ta praca nie by�a w stanie zrealizowa� g��wnego celu badania, tj. wykry� zwi�zk�w przyczynowych w procesie interakcji , spo�eczno-biologicznej zwi�zanej z dziedziczeniem deprywacji. Powodem tego by� wycinkowy charakter materia��w, na jakich opar�a si� autorka (i tak najlepszych w �wiecie). Opracowania te odzwierciedlaj� g��bokie podzia�y, kt�re istniej� wsp�cze�nie mi�dzy poszczeg�lnymi naukami. Ka�da z nich bada okre�lony fragment rze-
1 A. Firkowska-Mankiewicz, M. P. Czarkowski: Sytuacja zdrowotna, psychologiczna i spo�eczna uczni�w warszawskich szk� specjalnych. Instytut Filozofii i Socjologii PAN, Warszawa 1983.
2 M. Blaxter: The health of the children � A review of research on the place of health in cycles of disadvantage. Heinemann, London 1981.
208
r
s i ni�sze para-:a- o tym dobit-3rytyjski socjo-? udowadniaj�, i. Jakby spo�e-Harnie przypo-rozw�j dzieci Kszta�cenia ro-0 tak jest lub
"a, dokonuj�c :h z pokolenia zwi�zek mi�-vaem, mi�dzy liemowl�cia a
zi doros�ych. 'i� interakcje nem i
ei� tylko w ne oraz ba-^.utorka wy-opiso-jedno->aJowe dane (np. znane retrospek-z niewiel-B Przypad-' lub bada-
celu interakcji
ich opar�a i odzwier-li�dzy PO-ment rze-
totna, pSy-�� Instytut
'search on 1981.
czywisto�ci, podczas gdy niezb�dne s� w tej dziedzinie badania interdyscyplinarne .


	Skuteczno�� dzia�a� polityki spo�ecznej w tej dziedzinie zale�y w du�ej mierze od wieku tych, kt�rych maj� obj�� owe dzia�ania...	Pomodliłem się do każdego boga jaki istniał bym był w wstanie wkurzyć tę kobietę do granic możliwości.