Detaliczna cena węgla wzrosła z dnia na dzień aż 7-krotnie! Ceny energii
elektrycznej zwiększyły się 4-krotnie, ceny paliw płynnych 2-krotnie. Wywołany
tym ruch cen określany był mianem inflacji korekcyjnej. Została ona
zaplanowana na styczeń na 45% (w stosunku do przeciętnego poziomu cen w
grudniu). Na ten wskaźnik inflacji wpływ wywrzeć miała także, co zrozumiałe,
ogólna liberalizacja cen oraz inne decyzje podjęte w pakiecie stabilizacyjnym,
w tym w szczególności w stosunku do stopy procentowej i kursu walutowego.
Polityka monetarna
Generalnie przyjmuje się, że działania równoważące budżet i liberalizacja
cen niebędą prowadziły do hiperinflacji, jeśli cały układ ekonomiczno-finansowy
1 Dyskusyjne jest potraktowanie ewentualnych wpływów z emisji tego rodzaju obligacji jako dochodu budżetu. Ze względu jednak na fakt, że państwo nie musi wykupić w przyszłości tych obligacji finansując ten wydatek ze środków budżetowych, ale ma je zamienić na akcje prywatyzowanych przedsiębiorstw, nie mamy tutaj do czynienia z klasycznym długiem wewnętrznym. W tym też świetle przychody z emisji tej konkretnej obligacji można traktować jako dochód budżetu, a nie jego dług zaciągnięty na otwartym rynku.
91
zostanie odpowiednio "zakotwiczony". W odniesieniu do tzw. kotwic (stabilizatorów) szczególne znaczenie w polskim programie stabilizacyjnym
miały: a) twarda polityka budżetowa (tak po stronie rygorystycznego
egzekwowania wpływów, jak i od strony ostrego reżimu oszczędnościowego
jeśli chodzi o wydatki); b) restrykcyjna polityka monetarna; c) quasi-zamrożenie płac i d) ujednolicony i stały kurs walutowy.
W odniesieniu do polityki monetarnej przyjęto założenie, że jedynym
w zasadzie regulatorem podaży pieniądza do gospodarki narodowej powinna
być realnie pozytywna stopa procentowa. Założono przy tym, że wymóg jej
dodatniego poziomu nie musi odnosić się do każdego miesiąca, ale
w początkowej fazie realizacji programu do całego pierwszego kwartału 1990
r. Stopa procentowa miała być przy tym zmieniana co miesiąc, kształtując się
wpierw jak najmniej poniżej stopy inflacji, a następnie nieco powyżej. I tak dla kolejnych trzech miesięcy przyjęto następujące stopy procentowe (podstawowa
stopa oprocentowania kredytu refinansowego banku centralnego): styczeń
36%, luty 20% i marzec 10%. Już tutaj widać było niekonsekwencję —zważywszy
na zakładane na te miesiące stopy inflacji — ponieważ uśredniona dla całego
kwartału stopa procentowa nie mogła być realnie dodatnia. Dotyczy to
w szczególności depozytów sektora gospodarstw domowych. Powstaje jednak
inne, poważniejsze pytanie: czy w takich warunkach stopa procentowa musi być
realnie dodatnia? Wydaje się, że powinna ona być dostatecznie wysoka wobec
oczekiwanej stopy inflacji. Wystarczyłoby to zarówno z punktu widzenia
niezbędnego ograniczenia popytu na kredyt, jak i podtrzymania w warunkach
bardzo wysokiej inflacji i substytucji walutowej skłonności podmiotów
gospodarczych do oszczędzania.
Place
Po ostrych dyskusjach w końcu 1989 r. ustalono, że nie będzie ani pełnego
zamrożenia płac, ani też stosowania mechanizmu indeksacji wyrównawczej na
poziomie 0,8 wzrostu kosztów utrzymania, jak czyniono to po wprowadzeniu
odpowiednich modyfikacji w IV kwartale 1989 r. Można przyjąć, że to właśnie
w wyniku swoistego kompromisu pomiędzy żądaniami związków zawodowych
a oczekiwaniami międzynarodowych organizacji finansowych przyjęto zasadę
indeksowania funduszu płac (a nie wynagrodzeń indywidualnych) w styczniu
współczynnikiem inflacji przemnożonym przez 0,3, podczas kolejnych trzech
miesiący 0,2, a następnie 0,6.
Tak skonstruowane współczynniki pozwalają na podniesienie funduszu
płac w przedsiębiorstwie (o ile umożliwia to jego sytuacja finansowa w nowych
warunkach gospodarczych) o rzeczywistą stopę inflacji przemnożoną przez
odpowiedni wskaźnik. Wiele zależy tutaj zatem od oczekiwań inflacyjnych
92


 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

   
 
  Szczególnie ważne z ekonomicznego punktu widzenia, ale zarazem bardzodokuczliwe od strony spoÅ‚ecznej, byÅ‚y dostosowania cen energii i jej noÅ›ników...
Pomodliłem się do każdego boga jaki istniał bym był w wstanie wkurzyć tę kobietę do granic możliwości.