Szeroka akcja personalna, maj�ca na celu usuni�cie z odpowiedzialnych stanowisk w administracji szkolnej najpierw ludzi spod znaku endecji, a p�niej tak�e pracownik�w...

W ca�ej pe�ni akcja ta rozwin�a si� dopiero w r. 1928, po wyborach do Sejmu, po kt�rych nast�puje proces konsolidacji opozycji lewicowej i coraz wyra�niej zarysowuj�cy si� konflikt mi�dzy si�ami stoj�cymi na gruncie obrony systemu bur�uazyjno-demokratycznego a si�ami reakcji d��cymi do jego zniesienia. W czerwcu 1928 r. kierownictwo resortu o�wiaty obejmuje po raz pierwszy zdecydowany pi�sudczyk, jeden z najbardziej zaufanych ludzi Marsza�ka, mjr Kazimierz Switalski, cz�onek grupy pu�kownik�w.
Wed�ug niekt�rych badaczy rugi personalne w latach 1926 - 1931 doprowadzi�y do przesuni�cia do innych szk� i miejscowo�ci, wcze�niejszego przeniesienia na emerytur� lub zwolnienia z zawodu 38 514 nauczycieli szk� powszechnych, tj. wi�cej ni� 50% og�lnej ich liczby 86. Jest to rachunek obejmuj�cy nie tylko przesuni�cia o charakterze politycznym, lecz ca�y ruch personalny w tym okresie, a wi�c i te wszystkie zmiany miejsca pracy, kt�re dosz�y do skutku z inicjatywy samych nauczycieli i w ich interesie, oraz ubytek naturalny, zwalniania nauczycieli z powodu braku kwalifikacji i wszelkie inne przeniesienia. Tym niemniej akcja przeniesie� i zmian, nie licz�ca si� cz�sto z rzeczywistym dobrem szko�y, z wymogami pracy dydaktycznej i powoduj�ca obni�anie jej poziomu, mia�a w tym okresie znacznie szerszy zasi�g ni� w latach poprzednich, a jej celem by�o obsadzenie stanowisk kierowniczych swoimi lud�mi
84 Gustaw Dobrucki (J1873�?), dx med., minister WRiOP: 9 I,1927�26 VI1928.
85 J. J�drzejewicz, W s�u�bie ..., s. liii.
8� J. H a j e w ic z, S. J a w o r s k i, Kryzys wychowania i o�wiaty, Warszawa 1932, s. 65; T. S z c z e c h u r a, op. cit., s. 151.
32
i �rozproszenie" grup nauczycielskich opozycyjnie nastawionych wobec nowego re�imu.
W okresie p�niejszym na pocz�tku 1931 r. minister WRiOP S�awomir Czerwi�ski87 przeprowadzi� czystk� w aparacie centralnym. W�wczas to � pisze Ga�ecki � pod presj� grupy �Zr�bu" i Janusza J�drze-jewicza odeszli wybitni pracownicy, tacy jak dyrektor Departamentu Szk� Og�lnokszta�c�cych W�adys�aw ��obicki, naczelnicy: W�adys�aw Badwan, Marian Reiter, W�adys�aw Gubrynowicz, F. Dzik, Ignacy Dzier-�y�ski, wizytatorzy: Tadeusz Miku�owski, Adam Borszewski, Czes�aw Statkiewicz, kuratorzy szkolni: Grzegorz Zawadzki z Warszawy, Jan Szwemin z Torunia i inni88. Miejsca ich zajmowali ludzie zwi�zani z sanacj�, zdolni do wprowadzenia w �ycie krystalizuj�cego si� wyra�nie nowego kursu wychowania pa�stwowego.
Istotnym elementem tej polityki by�o ograniczenie zakresu kompetencji terenowych w�adz szkolnych, kt�re rozporz�dzeniem prezydenta z 19 stycznia 1928 r. zosta�y podporz�dkowane wojewodom i starostom 89, oraz wprowadzenie zmian do organizacji i kompetencji samorz�d�w szkolnych 80. Rady szkolne sk�ada�y si� z cz�onk�w z nominacji i by�y bardziej organami w�adz szkolnych ni� samorz�dami szkolnymi. Na razie spoczywa�y na nich liczne obowi�zki, np. kontrola realizacji obowi�zku szkolnego, opracowywanie bud�etu szkolnego oraz rozporz�dzanie funduszami przeznaczonymi na szkolnictwo powszechne. Cz�onkowie rady uzyskali �mo�no�� wgl�du w sprawy wewn�trzne szko�y, m. in. prawo uczestniczenia wraz z inspektorem szkolnym w wizytacjach szko�y i zawiadamiania inspektora szkolnego o niedoci�gni�ciach w pracy szko�y. Miejscowa rada szkolna, w wypadku niewype�nienia swych obowi�zk�w lub przekroczenia swych uprawnie�, mog�a by� zawieszona przez inspektora szkolnego na wniosek powiatowej rady szkolnej. Na terenach wschodnich zamieszka�ych przez mniejszo�ci narodowe samorz�d�w wojew�dzkich szkolnych nie organizowano 91.
87 S�awomir Czerwi�sk� (1885-1931), pedagog, nauczyciel j�zyka polskiego w prywatnych szko�ach, dyrektor gimnazjum, od 1919 r. w Ministerstwie WRiOP �starszy referent, radca ministerialny, wizytator seminari�w nauczycielskich, dyrektor departamentu, od '311 VIII '19128 wiceminister, minister od '14 IV 1929 do 4 VIII 1931.
88 W. Ga�ecki, Jeszcze raz..., s. 271; T. Szczechura, op. cit.., s. 188.
89 �Dz.U. RP", 1928, nr 11, p�z. 86.
90 Dz.U. MWRiOP", 1926, nr 116, p�z. 207; F. �liwi�ski, Organizacja szkolnictwa .. ., s. 45.
91 W sk�ad rad wchodzili na terenie gminy: so�tys, prze�o�ony obszaru dworskiego, kierownik szko�y czy te� nauczyciel wyznaczony przez inspektora szkolonego i trzej przedstawiciele ludno�ci, a w miastach: burmistrz lub delegat magi-
33
Pierwsza ocena stanu szkolnictwa w Polsce i projektu jego przebudowy, dokonana w obozie pilsudczyk�w, pochodzi z ko�ca 1926 r. Autorem jej jest J. J�drzejewicz. Wiemy tak�e z relacji jego brata, Wac�awa J�-drzejewicza 92, �wczesnego pos�a w Tokio, �e ju� �wtedy w�a�nie wyra�nie zarysowa�a mu si� koncepcja g��bokiej reformy szkolnictwa [. . .] W listach [1926 - 1927] pe�nych entuzjazmu przedstawia� zasady nowej organizacji szkolnictwa i za��cza� schematy orientacyjne" 93.
Podstawowe wady istniej�cego stanu szkolnictwa J�drzejewicz upatrywa�: 1. w braku ��czno�ci mi�dzy szko�ami powszechnymi a szko�ami �rednimi og�lnokszta�c�cymi, 2. w nadmiernym rozro�cie szkolnictwa og�lnokszta�c�cego, 3. w s�abym rozwoju szk� zawodowych, 4. w nie-wsp�mierno�ci mi�dzy programami a metodami nauczania oraz 5. w braku jednolitego, odpowiadaj�cego potrzebom pa�stwa celu kszta�c�oo-wy-chowawczego, kt�ry to brak najjaskrawiej wyst�powa� w szkolnictwie og�lnokszta�c�cym M. Przezwyci�enia tych brak�w J�drzejewicz szuka�:
1. w przeprowadzeniu w ca�ej pe�ni zasady jednolito�ci w szkolnictwie,
2. w rozbudowie szkolnictwa zawodowego, 3. w oszcz�dno�ci czasu nauczania, 4. w przesuni�ciu egzamin�w wst�pnych (selekcji r�nicuj�cej) do szko�y �redniej na lata wi�kszej dojrza�o�ci, umo�liwiaj�cej m�odzie�y bardziej �wiadomy wyb�r zawodu lub kierunku dalszej pracy 95.


	Szeroka akcja personalna, maj�ca na celu usuni�cie z odpowiedzialnych stanowisk w administracji szkolnej najpierw ludzi spod znaku endecji, a p�niej tak�e pracownik�w...	Pomodliłem się do każdego boga jaki istniał bym był w wstanie wkurzyć tę kobietę do granic możliwości.