--------------------------------------------------------------------------------
 
1 Uzywam terminu faszyzm albo autorytaryzm dla oznaczenia systemu dyktatorskiego w rodzaju niemieckiego albo wloskiego. Kiedy w szczegolnosci mam na mysli system niemiecki, nazywam go nazizmem. (Przeklad polski posluguje sie terminem: hitleryzm.)
 
2 John Dewey: Freedom and Culture, New York 1939.
 
3 Z psychoanalitycznym ujeciem, ktore jakkolwiek oparte na fundamentalnych osiagnieciach teorii Freuda, w wielu istotnych punktach rozni sie od niego, mozna sie zapoznac w ksiazce Karen Horney: New Ways in Psychoanalysis, New York 1939, oraz w pracy Harry Stack Sullivana: Conceptions of Modern Psychiatry (The First William Alanson White Memorial Lectures), "Psychiatry" 1940, t. 3, nr 1. Chociaz autorzy ci roznia sie pod wieloma wzgledami, przedstawiony tu punkt widzenia ma wiele wspolnego z pogladami obojga.
 
4 Por. Jakub Burckhardt: Kultura Odrodzenia we Wloszech, przel.M. Kreczowska, Warszawa 1956, s. 87 nn.
 
5 Tamze, s.157 nn.
 
6 Por. wklad takich socjologow jak J. Dollard i H.D. Lasswell oraz antropologow R. Benedict, J. Hallowell, R. Linton, M. Mead, E. Sapiro, a takze zastosowanie teorii psychoanalitycznych w antropologii u A. Karpinera.
 
7 Tu pragne przestrzec przed nieporozumieniem czesto spotykanym w zwiazku z tym problemem. Ekonomiczna struktura spoleczenstwa okreslajaca sposob zycia jednostki warunkuje rozwoj jej osobowosci. Te ekonomiczne warunki sa jednak czyms zupelnie odmiennym od subiektywnych motywow ekonomicznych, takich jak pozadanie dobr materialnych, co w oczach wielu pisarzy (poczawszy od odrodzenia az po niektorych marksistow, ktorzy blednie rozumieli podstawowe koncepcje Marksa) uchodzilo za dominujacy motyw ludzkiego zachowania. Faktycznie owo potezne pragnienie dobr materialnych jest potrzeba wlasciwa pewnym tylko kulturom i warunki ekonomiczne moga urabiac cechy osobowosci wrogie lub obojetne wobec dobr materialnych. Zajmowalem sie szczegolowo tym problemem w Uber Methode und Aufgahe einer analytischen Sozialpsychologie, "Zeitschrift fur Sozialforschung", Leipzig 1932, t.1, s. 28 nn.
 
8 W "Dodatku" omowie bardziej szczegolowo ogolny aspekt relacji miedzy silami psychologicznymi a socjoekonomicznymi.
 
9 Juz po ukonczeniu tego tekstu ukazalo sie studium na temat roznych aspektow wolnosci pt. Freedom, Its Meaning, w opracowaniu i pod redakcja R.N. Anschena, New York 1940. Szczegolnie chcialbym powolac sie w nim na prace : H. Bergsona, J. Deweya, R.M. Mc Ivera; K. Riezlera i P. Tillicha. Por. takze Carl Steuermann: Der Mensch auf der Flucht, Berlin 1932.
 
 
 
Przypisy do rozdzialu 2.
 
--------------------------------------------------------------------------------
 
1 Wypada na tym miejscu zaznaczyc, ze instynktowna frustracja nie wywoluje wrogosci. Natomiast tlumienie ekspansywnosci, udaremnianie wysilkow dziecka w jego checi samoutwierdzenia, wrogosc emanujaca ze strony rodzicow - krotko mowiac atmosfera ucisku - stwarza u dziecka uczucie bezsilnosci i wyplywajace z niej wrogie nastawienie.
2 Jean Piaget: The Moral Judgment of the Child, New York 1932, s. 407, por. H.S. Sullivan, op. cit., s. 20 nn.
 
3 Przel. A. Demkowska, Warszawa 1968, s.145 n.
 
4 Tej koncepcji instynktu nie nalezy mieszac z instynktem w znaczeniu fizjologicznie uwarunkowanego impulsu (takiego jak glod, pragnienie itd.), ktorego zaspokojenie nie odbywa sie jednak w sposob ustalony trwale czy tez dziedzicznie.
 
5 L. Bernard: Instinct, New York 1924, s. 509.
 
6 Por. Ralph Linton: The Study of Man, New York 1936, r. IV.
 
--------------------------------------------------------------------------------
 
 
 
Przypisy do rozdzialu 3.
 
--------------------------------------------------------------------------------
 


 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

   
 
     PRZYPISY:  Przypisy do rozdziau I...
Pomodliłem się do każdego boga jaki istniał bym był w wstanie wkurzyć tę kobietę do granic możliwości.